เจ็บคอ

·โรคและอาการ

เมื่อมีอาการเจ็บคอ คุณจะรู้สึกแสบร้อน ระคายเคืองในลำคอ ทำให้พูดหรือกลืนอาหารลำบาก เมื่อส่องดูในลำคอจะเห็นว่าเป็นสีแดงหรืออาจมีจุดสีขาวหรือเหลือง ตามปกติอาการเจ็บคอมักเกิดจากไวรัสหรือแบคทีเรีย ถ้าเกิดจากเชื้อไวรัส (หวัด ไข้หวัดใหญ่) มักค่อยๆ เป็นโดยไม่มีไข้ แต่ถ้าเกิดจากแบคทีเรีย (เช่น การติดเชื้อสเตร็ปโตคอกคัส) มักเกิดขึ้นทันทีพร้อมมีอาการคอบวมและมีไข้ ถ้าคอระคายเคืองจากควันบุหรี่ อากาศแห้งการกลืนน้ำมูก หรืออาการแพ้ ก็มักทำให้เกิดอาการเจ็บคอด้วยเหมือนกัน

กลั้วคอด้วยสมุนไพร

o   ไม่มีวิธีใดที่จะใช้ได้ผลดีและเห็นผลเร็วกว่าวิธีแบบดั้งเดิมคือ การกลั้วคอด้วยน้ำเกลือ เกลือมีฤทธิ์เป็นย่าฆ่าเชื้ออย่างอ่อนและดึงน้ำออกจากเยื่อเมือกในลำคอด้วย ดังนั้นจึงช่วยขจัดเสมหะได้ วิธีคือ ใช้เกลือ ½ ช้อนชา ผสมในน้ำอุ่น 1 แก้ว (ใช้น้ำอุ่นที่สุดเท่าที่คุณทนได้) จากนั้นนำมากลั้วคอแล้วบ้วนทิ้ง กลั้วคอซ้ำทุกๆ 1 ชั่วโมง แล้วอาการจะดีขึ้น

o   สำหรับน้ำยากลั้วคอที่อาจมีรสชาติเผ็ดร้อนขึ้นมาหน่อย คุณอาจเหยาะซอสทาบาสโกหรือซอสพริกชนิดเผ็ดมากลงไปด้วย โดยใช้ 10-20 หยด ผสมในน้ำอุ่น 1 แก้ว ในซอสทาบาสโกและซอสพริกมีแคปเซอิซิน (capsaicin) ซึ่งเป็นสารให้รสชาติเผ็ดร้อนในพริก สารนี้มีสรรพคุณต้านไวรัส จึงช่วยให้อาการเจ็บคอเพราะติดเชื้อไวรัสดีขึ้น อย่างไรก็ตาม วิธีนี้ใช้กลั้วคอเท่านั้นอย่ากลืนลงไปเป็นอันขาดเพราะอาจทำให้ปวดท้องได้

o   อีกวิธีหนึ่งก็คือใช้น้ำผสมเบคกิ้งโซดา (bicarbornate of soda) ใช้เบคกิ้งโซดา ½ ช้อนชา ผสมกับน้ำอุ่น 1 แก้ว น้ำเบคกิ้งโซดายังรักษาอาการอักเสบในคอได้ด้วย

พลังบำบัดของน้ำผึ้ง

o   มีการใช้น้ำผึ้งรักษาอาการเจ็บคอมานานแล้ว น้ำผึ้งมีคุณสมบัติเป็นยาฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งช่วยเร่งกระบวนการเยียวยาร่างกาย นอกจากนี้ยังช่วยดึงน้ำออกจากเนื้อเยื่อที่อักเสบ ดังนั้นมันจึงช่วยลดอาการบวดและเจ็บคอได้ นอกจากใช้น้ำผึ้งอย่างเดียวแล้ว อาจเติมน้ำผึ้ง 2-3 ช้อนชาเข้าไปในน้ำร้อนหรือชาสมุนไพร 1 แก้ว

o   น้ำผึ้งผสมมะนาวก็เป็นส่วนผสมที่ดีทั้งช่วยเคลือบลำคอและบรรเทาอาการเจ็บคอด้วย วิธีใช้คือ ใช้น้ำคั้นจากมะนาวสดผสมกับน้ำร้อน และเติมน้ำผึ้งลงไปด้วย 2 ช้อนชา คุณอาจเติมวิสกี้ หรือบรั่นดี หรือเหล้าพอร์ตลงไปด้วยสัก 2 ช้อนชา เพื่อเพิ่มความร้อนและทำให้รู้สึกชา เป็นการบรรเทาอาการเจ็บคอไปด้วย

o   ชาตะวันตกใช้แบล็กเคอร์แรนต์ (black currant) บรรเทาอาการเจ็บคอ วิธีใช้คือ นำแบล็กเคอร์แรนต์ชนิดเข้มข้น เช่น ตรา Ribena นำมาผสมกับน้ำร้อนให้เจือจาง แล้วค่อยๆ จิบช้าๆ

รักษาด้วยชา

o   ชาวตะวันตกใช้ชาที่ทำจากฮอร์ฮาวน์ (horehound) ช่วยลดอาการบวมของเนื้อเยื่อในลำคอ ชาสมุนไพรชนิดนี้ช่วยทำให้น้ำเสมหะใสและทำให้สามารถขับออกมาได้ง่ายขึ้น วิธีคือ ใช้สมุนไพรแห้งสับละเอียด 2 ช้อนชา นำไปจุ่มชงน้ำเดือด 1 แก้ว ทิ้งไว้ 10 นาที จากนั้นกรองกากออกแล้วดื่ม

o   สลิปเปอรีเอล์มก็มีสารมิวซิเลจ (mucilage) ซึ่งเคลือบลำคอและบรรเทาอาการเจ็บคอ ใช้เปลือกด้านในของสลิปเปอรีเอล์ม ชงในน้ำเดือด 2 แก้ว แล้วกรองกากออกก่อนดื่ม

o   รากมาร์ชแมลโล (Althea Officinalis) ก็มีมิวซิเลจเคลือบลำคอเช่นกัน วิธีทำคือใช้สมุนไพรแห้ง 2 ช้อนชาใส่ลงในน้ำเดือด 1 แก้ว ทิ้งไว้ 10 นาที จากนั้นกรองกากออกแล้วแต่น้ำดื่มวันละ 3-5 แก้ว

ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

o   เสริมวิตามินซี 1,000 มก. วันละ 3 ครั้ง ไม่ว่าอาการเจ็บคอจะเกิดจากเป็นหวัด ไข้หวัดใหญ่ หรือการติดเชื้อแบคทีเรีย วิตามินซีจะช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกันให้ต่อสู้กับการติดเชื้อได้ดีขึ้น อย่างไรก็ตามถ้ากินมากเกินไปอาจทำให้ท้องเสีย ดังนั้นหากกินแล้วมีอาการท้องเสีย ควรลดปริมาณ

o   ใช้เอคิเนเซีย (Echinacea) ขนาดแคปซูลละ 200 มก. วันละ 4 ครั้ง สมุนไพรชนิดนี้มีคุณสมบัติเป็นยาต้านแบคทีเรียและต้านเชื้อไวรัส จึงช่วยให้หายป่วยเร็วขึ้น เมื่อซื้อเอคิเนเซียต้องดูว่าเป็นสารสกัดมาตรฐาน

o   ตัวช่วยอีกอย่างหนึ่งที่ต้านการติดเชื้อได้ดีคือกระเทียม เพราะมีคุณสมบัติต้านแบคทีเรียและเป็นยาฆ่าเชื้อ ถ้าคุณไม่กินกระเทียมสดๆ เพราะไม่ชอบกลิ่นของมัน คุณอาจกินในรูปผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร โดยกินขนาด 600 มก. วันละ 4 ครั้ง พร้อมอาหาร และควรเลือกชนิดแคปซูลเคลือบด้วยจะได้ไม่ระคายเคืองระบบย่อยอาหาร

o   อมลูกอมธาตุสังกะสี 1 เม็ด ทุกๆ 3-4 ชั่วโมง จนกว่าอาการเจ็บคอหายไป แต่ห้ามใช้ติดต่อกันเกิน 5 วัน มีการศึกษาวิจัยหนึ่งพบว่าคนที่อมลูกอมที่มีธาตุสังกะสีอยู่ 13 มก. ทุกๆ 2 ชั่วโมง หายจากอาการเจ็บคอ เพราะติดเชื้อไวรัสได้เร็วกว่าคนที่ไม่ใช้วิธีนี้ถึง 3-4 วัน อย่างไรก็ตาม มีข้อควรระวังคือ การได้รับสังกะสีมากเกินไปอาจเป็นผลเสียต่อระบบภูมิคุ้มกัน ดังนั้นคุณจึงใช้ลูกอมสังกะสีได้เพียงช่วงสั้นๆ เท่านั้น (ถ้าจะใช้ในระยะยาวควรได้รับวันละไม่เกิน 25 มก.)

เกิดจากน้ำย่อยไหลย้อนหรือเปล่า

สาเหตุของอาการเจ็บคอที่มักพบได้บ่อยๆ คือเกิดจากน้ำย่อยไหลย้อนขึ้นมาข้างบน ซึ่งอาจเกิดจากน้ำย่อยในกระเพาะอาหารไหลย้อนขึ้นมาตามหลอดอาหารในยามที่คุณหลับ ทำให้รู้สึกแสบร้อนในลำคอ ถ้าเกิดจากสาเหตุนี้ก็มีทางป้องกันได้ โดยนอนหนุนหมอนสูงเข้าไว้ ซึ่งอาจใช้หมอนหนังสือ หรือกล่องวางรองไว้ใต้หมอน วิธีนี้จะช่วยให้น้ำย่อยไม่สามารถไหลย้อนขึ้นมาที่ลำคอได้ นอกจากนี้ควรหลีกเลี่ยงการกินอาหารใกล้เวลาเข้านอนด้วย

ป้องกันไว้ก่อน

o   ในช่วงฤดูกาลที่คนมักเป็นหวัดหรือไข้หวัดใหญ่บ่อยๆ ต้องระมัดระวังโดยการล้างมือบ่อยๆ อย่าสัมผัสตา จมูก หรือปาก ทั้งนี้เพื่อป้องกันการติดเชื้อหวัดหรือไข้หวัดใหญ่

o   ถ้านอนในห้องที่เปิดเครื่องปรับอากาศซึ่งอากาศมักจะแห้ง คุณอาจเพิ่มความชื้นให้อากาศในห้องโดยใช้เครื่องทำความชื้น การเพิ่มความชื้นในอากาศเป็นการป้องกันไม่ให้ในลำคอแห้งเกินไปซึ่งอาจทำให้ติดเชื้อง่าย

o   ถ้าไม่มีเครื่องทำความชื้น อาจใช้วิธีวางอ่างน้ำไว้ในด้านที่รับลมจากเครื่องปรับอากาศทุกคืนแทนก็ได้

o   ถ้าคุณสูบบุหรี่ ควรเลิกสูบจะดีกว่า เพราะควันจากบุหรี่จะทำให้ภายในลำคอระคายเคืองอย่างมาก

o   พยายามหายใจทางจมูกแทนที่จะหายใจทางปาก ถ้าหายใจทางปากจะทำให้สูญเสียความชื้นภายในลำคอไป

o   หากคุณมีอาการเจ็บคอบ่อยๆ ควรพิจารณาซื้อแปรงสีฟันอันใหม่ บางครั้งแบคทีเรียที่สะสมอยู่ที่แปรงสีฟัน และถ้าคุณเหงือกเป็นแผลและแปรงฟัน มันอาจเข้าไปในระบบและทำให้ติดเชื้อซ้ำ

o   เสริมระบบภูมิคุ้มกันของคุณให้ดีในช่วงที่โรคหวัดและไข้หวัดใหญ่ระบาดโดยอาจใช้วิตามิน สมุนไพร และโภชนาการที่ดี ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่เด่นในเรื่องนี้คือ วิตามินซี อี และแร่ธาตุอย่างสังกะสีและแมกนีเซียม สมุนไพรกระตุ้นภูมิคุ้มกัน ได้แก่ โกลเดนซีล (goldenseal) อึ้งคี้ (ปักคี้) นอกจากนี้ในกระเทียม ขิง เห็ดหอม และเห็ดหลินจือ ก็มีคุณสมบัติกระตุ้นภูมิคุ้มกัน

เมื่อใดควรพบแพทย์

โดยทั่วไปคุณสามารถดูแลตัวเองได้ และอาการมักดีขึ้นใน 1 วัน แต่ถ้ามีอาการกว่า 1 สัปดาห์ ก็ควรพบแพทย์ ถ้ามีอาการเจ็บคอพร้อมมีไข้ 38 องศาเซลเซียสหรือสูงกว่านั้นมา 3 วันแล้ว หรือถ้ามีอาการปวดหู ก็ต้องพบแพทย์ด้วยเช่นกัน นอกจากนี้ถ้ามีอาการกลืนน้ำลายลำบาก อ้าปากไม่ได้ หรือเสียงแหบ หรือเสมหะข้น หรือมีเลือดปน ก็ต้องพบแพทย์